10:30 - 12:00 Ochtendprogramma 

Hoofdcurator en Denker des Vaderlands Daan Roovers en dagvoorzitter Ruben Maes heten u welkom en verzorgen de inhoudelijke aftrap van het congres.

Als hoofdcurator van Raising the Future laat Daan Roovers haar licht schijnen op de fundamenten van onze Nederlandse opvoeding. Én wijst zij ons op iets dat we zijn kwijtgeraakt. Iets van grote betekenis zijn we verloren. Iets essentieels voor de bezinning op ons opvoeden, namelijk: de kwaliteit van ons langetermijndenken. Hoe kunnen we de volgende generatie leren hun denken uit te breiden en verantwoordelijkheid te nemen? Roovers gaat dieper in op het belang van het langetermijndenken, het gebrek daaraan en de consequentie daarvan in het kader van opvoeding. 

Saskia Sassen is hoogleraar sociologie aan Columbia University in New York. Sassen woont in Londen en New York en zal in verband met de coronamaatregelen en het tijdsverschil vooraf haar bijdrage leveren aan Raising the Future. Sassen gaat in haar lezing en interview in op de vraag: ‘Wat betekent de groeiende kloof tussen de rijke bovenlaag en de rest voor de kansen van toekomstige generaties?’

Als hoofdcurator van Raising the Future heeft Daan Roovers drie innovatieve sprekers uitgenodigd die de toekomstige generatie vertegenwoordigen:

Jan van de Venis is mensenrechtenjurist en eigenaar van het advocatenkantoor JustLaw. Hij richt zich in het bijzonder op de gebieden mensenrechten en duurzame ontwikkeling. Als ‘waarnemend Ombudspersoon voor de Toekomstige Generaties’ zet hij zich in voor de rechten van toekomstige generaties en voor een officiële Ombudspersoon die in de wet is vastgelegd.

Koen Tuin is bestuurslid bij NJR, de nationale jeugdraad. NJR wil de deelname van jongeren op alle niveaus van de samenleving stimuleren en ondersteunen, en ervoor zorgen dat jongeren hun kracht kennen, ontwikkelen en inzetten voor een betere toekomst voor zichzelf en anderen. Koen probeert een verbinding te vormen tussen lokaal actieve jongeren en lokale overheden om zo op lokaal niveau de stem van jongeren te laten horen.

De zee en het leven in de zee is van zichzelf. Vanuit dit uitgangspunt is de Ambassade van de Noordzee opgericht. Hier krijgen de dingen, planten, dieren en mensen in en rond de Noordzee een stem. Anne van Leeuwen van De Ambassade onderzoekt of de Noordzee een eigen rechtspersoon moet zijn om volwaardig deel te kunnen nemen aan de samenleving.

Op uitnodiging van hoogleraar Filosofie van Mens en Techniek en Raising the Future-curator Peter-Paul Verbeek zien we ook journalist, publicist en programmamaker Jelle Brandt Corstius terug in het ochtendprogramma. In zijn televisieprogramma Robo Sapiens gaat hij op zoek naar de ontwikkelingen op het gebied van technologie en de gevolgen voor ons, voor kinderen en onze toekomst. Jelle Brandt Corstius verkent het antwoord op de vraag: wat willen we kinderen meegeven om goed op te groeien in een technologische samenleving?

Ook curator Philipp Blom, historicus, romanschrijver en journalist nodigde een innovatieve denker uit voor het ochtendprogramma. Merlijn Twaalfhoven is componist, en hij probeert met zijn muziek patronen te doorbreken en verbinding te zoeken. Hij is een van de oprichters van The Turn Club, die de kunstenaars-mindset inzet voor de grote maatschappelijke vraagstukken van vandaag. Over dit onderwerp verscheen onlangs zijn boek ‘Het is aan ons. Waarom we de kunstenaar in onszelf nodig hebben om de wereld te redden’. Speciaal voor Raising the Future levert Twaalfhoven een bijdrage over het belang van het ontwikkelen van creatieve vermogens, waarmee de mens een toekomst kan verbeelden die meer dan ooit ongewis is. Wat heeft de mens nodig om goed op te groeien in de wereld van morgen?

14:00 - 17:00 middagPROGRAMMA

14:00 - 14:10 uur
Opening door dagvoorzitter Ruben Maes.

14:10 - 14:50 uur
Introductie curatoren Daan Roovers, Philipp Blom, Peter-Paul Verbeek en Floor Milikowski.

Daan Roovers

Denker des Vaderlands, docent publieksfilosofie en voormalig hoofdredacteur van Filosofie Magazine is als hoofdcurator gevraagd om het podium te vullen met haar gedachten en inspiratiebronnen. In 2017 verscheen haar essay ‘Mensen maken. Nieuw licht op opvoeden’. In haar bijdrage aan Raising the Future stelt zij de lange termijn centraal. Hoe kunnen we in ons denken over opvoeding en onderwijs de lange termijn op de korte veroveren? Hoe kunnen we de volgende generatie leren hun denken uit te breiden en verantwoordelijkheid te nemen voor hun omgeving?

Philipp Blom

Klimaatcrisis. Hyperkapitalisme. Digitalisering van arbeid. Wat zeggen de kinderen van vandaag over vijftig jaar als volwassenen over hoe wij met deze onderwerpen zijn omgegaan? Hebben wij de bedreigingen en kansen goed gezien? Zijn wij in actie gekomen? Philipp Blom geeft een messcherpe analyse van grote ontwikkelingen die nu spelen en de betekenis daarvan voor opvoeding en toekomstige generaties.

Volgens Blom bevinden we ons op een historisch scharnierpunt. Wat gebeurt er met een maatschappij op het moment dat het voor fundamentele en ontwrichtende uitdagingen staat?

In zijn laatste essay: Het grote wereldtoneel (2020) neemt Blom ons mee in de kracht en de noodzaak van de verbeelding. Een verbeelding die vanuit gemeenschappelijke ervaringen weer tot gemeenschappelijke interpretaties leiden waardoor er nieuwe verhalen ontstaan. Verhalen die ons inspireren en uitdagen om tot een positieve en innovatieve verbeelding van de toekomst te komen.

Peter-Paul Verbeek

Techniek is overal. Hoe bang moeten wij zijn voor een toekomst waarin techniek ons overheerst? Gaan robots onze banen overnemen? Hoe dun wordt de grens tussen mens en apparaat door alle medische mogelijkheden? Moeten we de voortrazende groei van techniek niet stoppen?

Techniek dringt in toenemende mate door tot bijna alle facetten van ons leven. Dat roept vragen op. Hoe moeten we omgaan met techniek? In discussies over techniek gaat het vaak om of ‘voor’ of ‘tegen’ techniek zijn. Voor of tegen vooruitgang. Dit is een onzinnige stellingname, aldus Verbeek. De grote rol van techniek in ons leven is onmiskenbaar. De kunst is om het juiste midden te vinden. Het eigen beeld dat wij hebben ten aanzien van techniek is vaak een angstbeeld. Het is nodig om dat te kantelen naar een beeld van symbiose. Het gaat niet om een te veel van techniek buiten de deur houden, maar om techniek op de juiste manier gebruiken voor de invulling van een betekenisvol leven en een goede wereld.

Wat willen wij kinderen leren over hoe zij techniek kunnen gebruiken voor hun eigen vorming en vorming van hun omgeving? 

Floor Milikowski

Floor Milikowski is journalist en geograaf. Ze schrijft voor de Groene Amsterdammer en publiceerde in 2020 een kritisch boek ‘Een klein land met verre uithoeken, ongelijke kansen in een veranderend Nederland’. In dit boek onderzoekt Milikowski onder meer de vraag wat de gevolgen zijn van de keuze van de overheden om vooral kansrijke delen van Nederland te stimuleren. Waar tot in de jaren ’80 het vooral de kansarme gebieden van het land waren die konden rekenen op steun. De kloof tussen arm en rijk, tussen macht en onmacht, die uit voornoemde keuze is voortgekomen, groeit snel. En die kloof heeft grote impact op de kansen die kinderen en jongeren hebben afhankelijk van de regio waar ze geboren en getogen worden. Milikowski pleit voor nieuwe ideeën die nodig zijn om netwerken, verbindingen tussen mensen, regio's, steden en dorpen weer tot stand te brengen. 

14:50 - 15:00 uur
Film: De Stadsastronaut van Marjolijn van Heemstra

Na de individuele introducties van de curatoren kijken we naar de film De Stadsastronaut van Marjolijn van Heemstra, schrijver en theatermaker, activist, dichter en onderzoeker.

Sinds het begin van de ruimtevaart worden astronauten in de uitgestrekte duisternis overvallen door liefde voor onze planeet. En waar je van houdt, dat wil je beschermen. We moeten uitzoomen, is hun boodschap. Zien hoe alles met alles verweven is en hoe kwetsbaar we erbij hangen in dat reusachtige heelal. Het leven bekijken met de blik van een ruimtevaarder geeft ons het perspectief dat we nu zo ontberen. Een blik voorbij de waan van de dag waarin we onszelf en de aarde uitputten. Mooi gezegd. Maar hoe dan?

15:00 - 15:25 uur
Gezamenlijk tafelgesprek met alle curatoren Daan Roovers, Philipp Blom, Peter-Paul Verbeek en Floor Milikowski, onder leiding van gespreksleider Ruben Maes.

15:25 - 15:35 uur
Optreden Laura van Dolron

Theatermaakster en stand-up philosopher Laura van Dolron kijkt Raising the Future een dag lang diep in de ogen. Op originele en creatieve wijze neemt zij het laatste woord en houdt ons een spiegel voor. Wat laat zij ons zien?

dialoogsessies

16:00 - 17:00 uur 
Vier parallelle dialoogsessies (live)

Onder leiding van gespreksleiders gaat u in vier parallelle online en interactieve dialoogsessies in gesprek met de curatoren en een gastspreker over de onderwerpen van Raising the Future. Voor welke curator en gastspreker kiest u? 

Roman Krznaric
(dialoogsessie Daan Roovers, de voertaal in deze sessie is Engels)

Roman Krznaric is filosoof en mede-oprichter van The School of Life in Londen. Hij publiceerde internationale bestsellers over beter leven en maatschappelijke verandering. Het meest bekend is hij om zijn pleidooi voor empathie als dé emotionele vaardigheid voor de 21ste eeuw. Zijn meest recente boek De goede voorouder werd een bestseller in binnen- en buitenland. Krznaric doceerde eerder aan diverse prominente Britse universiteiten, was tuinman en werkte in Midden-Amerika op het gebied van mensenrechten.

Paul Verhaeghe
(dialoogsessie Philipp Blom)

Prof. dr. Paul Verhaeghe is klinisch psycholoog en psychoanalyticus, en werkt als hoogleraar aan de Universiteit van Gent.

Paul Verhaeghe weet als geen ander verbindingen tot stand te brengen tussen maatschappij en individu. Wie we worden en zijn wordt bepaald door de context waarin we leven. En die context wordt in deze tijden bepaalt door een dwang tot geluk, zelfontplooiing en succes. Een samenleving waarin we consumeren tot de invulling van ons leven hebben gemaakt en we gevangen zijn in een ratrace van materieel bezit. In zijn laatste essay Houd afstand, raak me aan (2020) geeft Verhaeghe ons een hoopvol beeld dat we de samenleving kunnen veranderen. Een samenleving waarin er weer tijd is voor opvoeding en onderwijs waardoor kinderen kunnen opgroeien tot kritische en bewuste volwassenen die bijdragen aan de samenleving.

Monique Volman
(dialoogsessie Peter-Paul Verbeek)

Prof. dr. Monique Volman is hoogleraar Onderwijskunde aan de Universiteit van Amsterdam en programmaleider van het onderzoeksprogramma Education van het Research Institute of Child Development and Education.

Monique Volman is een groot pleitbezorger van betekenisvol leren: leren waarbij je ervaart dat je door kennis of vaardigheden die je opdoet, de wereld en je eigen plek in de wereld beter gaat begrijpen en er ook beter mee kunt omgaan. In het huidige onderwijs gaat veel tijd verloren aldus Volman met betekenisloze kennis waarin kinderen en jongeren zich niet herkennen en veel jongeren hun tijd in het onderwijs ‘uitzitten’.

Kees Vuyk 
(dialoogsessie Floor Millikowski)

Kees Vuyk is een Nederlands filosoof en psycholoog die als universitair hoofddocent geesteswetenschappen verbonden is aan de Universiteit Utrecht.

In zijn boek Oude en nieuwe ongelijkheid (2017) beschrijft Vuyk het einde van het verheffingsideaal.  Wat heb je aan gelijke kansen als je weet dat je niet in staat bent en nooit in staat zult zijn om die gelijke kansen te benutten. De meritocratische gedachte om iedereen gelijke kansen te geven is een loze kreet omdat het voorbij gaat aan de ongelijke startsituaties.  Kees Vuyk toont zich een scherp waarnemer van de ontwikkelingen van deze tijd waar de kloof tussen winnaars en verliezers wordt versterkt door de neoliberale samenleving. 

In 2018 won Vuyk de Socrateswisselbeker voor Oude en nieuwe ongelijkheid. Over het failliet van het verheffingsideaal.

U ontvangt voor 19 maart een uitnodiging om een keuze te maken voor uw dialoogsessie.

17:00 uur
Afsluiting Raising the Future door Daan Roovers